Gaslighting, psikolojik manipülasyonun en derin ve zarar verici formlarından biridir. Bu manipülasyon tekniği, bir kişinin başka bir kişiyi kafa karıştırmak, kendine güvensizlik duymak ve gerçekliği sorgulamak için sürekli olarak manipüle etmesini içerir. İlk olarak 1938 tarihli Patrick Hamilton'un "Gas Light" adlı oyununda kullanılan bir terim olan gaslighting, daha sonra 1944 yılında aynı adı taşıyan filmde popülerlik kazandı. Terim, baş karakterin eşi tarafından gaz lambalarını manipüle etmesi ve ardından kocasını çılgın olduğuna inandırmasıyla ortaya çıkar.
Gaslighting, genellikle bir kişinin güçlü bir şekilde kontrol edilmesini amaçlayan bir manipülasyon taktiği olarak tanımlanır. Bu manipülasyon biçimi genellikle bir ilişki içinde veya aile dinamiklerinde ortaya çıkar. Manipülatör, kurbanın zihnini ve algılarını bozmak için çeşitli taktikler kullanır. Gaslighting'in hikayesi, manipülatörün kurbanı, kendi gerçeklik algılarını sorgulamaya ve manipülatörünün kontrolü altına girmeye yönlendirmesini içerir. Manipülatör, kurbanı kendi zihnindeki kargaşa ve belirsizlik içinde bırakarak kontrolünü artırmayı amaçlar.
Gaslighting, genellikle manipülatörün kurbanı kontrol etmek, üstünlük kurmak veya kendini güçlü hissetmek için kullandığı bir taktiktir. Bu, çoğu durumda, manipülatörün kendini haklı çıkarmak için gerçekleri çarpıtarak, yalan söyleyerek veya kurbanın algılarını manipüle ederek gerçekleşir. Manipülatör, kurbanı kendi gerçeklik algılarını sorgulamaya teşvik etmek için sürekli olarak çeşitli taktikler kullanır. Bu taktikler arasında yalanlar söylemek, gerçekleri çarpıtmak, kurbanı suçlamak, şüphe uyandırmak ve kurbanı izole etmek bulunabilir.
Gaslighting, çeşitli yöntemlerle uygulanabilir. Bunlar arasında:
Gaslighting'e maruz kalan kişiler genellikle manipülatörün etkisini fark etmekte zorlanır. Ancak, gaslighting'e maruz kaldığınızı anlamanın bazı belirtileri şunlar olabilir:
Gaslighting'e maruz kalan kişilerin, bu manipülasyon biçiminden kurtulmalarına yardımcı olmak için birkaç strateji kullanabilirler:
Gaslighting, psikolojik manipülasyonun zararlı bir formu olup, kurbanın psikolojik ve duygusal sağlığını olumsuz etkileyebilir. Gaslighting'e maruz kalan kişilerin bu manipülasyon taktiğiyle başa çıkabilmeleri için destek almaları önemlidir.